Trẻ sơ sinh bị ho khụt khịt mũi là tình trạng phổ biến. Không phải lúc nào cũng là bệnh; nhiều bé chỉ nghẹt mũi sinh lý do đường thở hẹp và dịch nhầy dễ ứ đọng. Tuy nhiên, nếu là cảm lạnh/virus, bé có thêm triệu chứng toàn thân và cần theo dõi sát hơn.
Bảng so sánh nhanh: cảm lạnh vs nghẹt mũi sinh lý
| Tiêu chí | Cảm lạnh/virus | Nghẹt mũi sinh lý (thường) |
|---|---|---|
| Triệu chứng kèm | Sổ mũi, hắt hơi, sốt có thể xuất hiện, quấy khóc, bú kém theo giai đoạn | Thường không sốt, vẫn bú – ngủ khá ổn |
| Diễn tiến | 7–10 ngày, có thể khò khè/khó thở ở giai đoạn sau | Thường vài ngày – vài tuần đầu đời, tự cải thiện theo thời gian |
| Tình trạng mũi | Dịch loãng → đặc dần; nghẹt nhiều về đêm | Tiếng khụt khịt mũi do dịch khô/niêm mạc phù nhẹ |
| Bú/ngủ | Dễ bị gián đoạn, đặc biệt khi nghẹt mạnh | Ít ảnh hưởng, nếu có thường nhẹ |
| Cảnh báo nặng | Thở nhanh, rút lõm lồng ngực, bú giảm rõ, khò khè | Hiếm khi có dấu hiệu nặng |
Cơ sở: Cảm lạnh ở bé diễn tiến 7–10 ngày, phần lớn tự khỏi; nghẹt mũi sinh lý ở trẻ nhỏ thường lành tính và cải thiện theo thời gian.
Tham khảo: Vì sao trẻ sơ sinh bị ho khụt khịt mũi? 6 nguyên nhân phổ biến mẹ cần biết
Cách nhận biết chi tiết
Dấu hiệu gợi ý nghẹt mũi thường (sinh lý)
Bé phát ra tiếng “khụt khịt” khi ngủ hoặc sau bú, không sốt, không rút lõm lồng ngực, vẫn bú – ngủ khá tốt. Tình trạng thường do mũi hẹp, dịch khô bám trong những tuần đầu, không cần thuốc; chỉ cần vệ sinh mũi dịu nhẹ và làm ẩm không khí.
Dấu hiệu nghi cảm lạnh/virus
Có sổ mũi, hắt hơi, ho, ăn/bú giảm, có thể sốt; diễn tiến vài ngày có thể khò khè/khó thở hoặc triệu chứng nặng hơn (RSV). Theo dõi chặt nhịp thở, khả năng bú, số lần tiểu ướt.
Khi nào cần đưa trẻ đi khám?
Hãy cho bé đi khám ngay nếu có một trong các dấu hiệu:
-
Khó thở: thở nhanh, rút lõm lồng ngực, phập phồng cánh mũi, tím môi.
-
Bú kém rõ rệt, không uống được, nôn nhiều; dấu hiệu mất nước (ít tã ướt, thóp lõm, môi khô).
-
Sốt cao kéo dài, lừ đừ, khò khè mới xuất hiện hoặc nặng dần.
Xử lý theo từng tình huống
Nếu là nghẹt mũi thường
Mục tiêu: làm thông thoáng mũi, giúp bé bú – ngủ dễ hơn.
-
Nhỏ nước muối sinh lý 0,9% và hút mũi nhẹ khi cần, trước bú/ngủ.
-
Tạo ẩm 45–55% (máy tạo ẩm, tắm hơi ấm ngắn), tránh gió lạnh thổi trực tiếp.
-
Giữ phòng sạch – không khói thuốc – ít mùi đậm đặc.
Nếu là cảm lạnh nhẹ (không dấu hiệu nặng)
-
Bổ sung dịch phù hợp theo tuổi, chia nhỏ cữ bú để bé dễ nuốt.
-
Vệ sinh mũi như trên; kê đầu giường hơi cao giúp thở thoáng hơn.
-
Không dùng thuốc ho – cảm OTC cho trẻ sơ sinh; không dùng menthol mạnh.
Sai lầm thường gặp cần tránh
- Lạm dụng hút mũi gây phù nề niêm mạc, bé nghẹt nhiều hơn.
- Nhỏ thuốc co mạch không theo chỉ định bác sĩ.
- Xông tinh dầu đậm đặc trong phòng kín dễ kích ứng đường thở.
- Cho dùng thuốc ho – cảm OTC khi chưa có chỉ định.
FAQ – Câu hỏi thường gặp
1) Cảm lạnh ở trẻ sơ sinh kéo dài bao lâu?
Đa phần 7–10 ngày sẽ tự cải thiện; ho có thể dai dẳng thêm ít ngày. Nếu triệu chứng >10 ngày hoặc nặng lên, nên đi khám.
2) Khụt khịt mũi sinh lý có cần dùng thuốc?
Không. Vệ sinh mũi nhẹ nhàng, tạo ẩm và theo dõi là đủ. Nếu bé bú ngủ kém hoặc xuất hiện khó thở, cần khám.
3) Khi nào nghi RSV?
Khi bé có sổ mũi, bú kém, ho, sau vài ngày khò khè/khó thở. Trẻ rất nhỏ có thể chỉ lừ đừ, giảm hoạt động. Đưa bé đi khám sớm khi nghi ngờ.
Để phân biệt cảm lạnh và nghẹt mũi thường, mẹ tập trung vào triệu chứng kèm (sốt, bú kém, khò khè) và diễn tiến. Nghẹt mũi sinh lý thường nhẹ, không sốt, bé vẫn bú ngủ khá ổn; cảm lạnh có triệu chứng toàn thân và có thể nặng lên sau vài ngày. Khi gặp dấu hiệu cảnh báo, đi khám ngay.
