Việc bé đi phân sống khiến không ít phụ huynh lo lắng, nhất là khi tình trạng này kéo dài, ảnh hưởng đến dinh dưỡng và sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, đi phân sống không phải lúc nào cũng là dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân đến từ rối loạn tiêu hóa thông thường hoặc bất dung nạp lactose – một tình trạng không hiếm ở trẻ nhỏ.
Hiểu đúng nguyên nhân và biết cách phân biệt hai tình trạng này sẽ giúp bố mẹ có hướng xử lý kịp thời, tránh việc tự ý thay đổi sữa hay dùng thuốc không phù hợp.
Bé đi phân sống là gì? Dấu hiệu nhận biết
Phân sống là tình trạng phân của trẻ có mùi chua, lợn cợn, màu vàng hoặc xanh, không thành khuôn, đôi khi kèm bọt, sủi bọt hoặc nhầy. Dù bé đi phân ngày 1–2 lần hay nhiều lần, điều quan trọng là hình dạng phân và các dấu hiệu đi kèm.
Một số dấu hiệu khác cần lưu ý:
- Bé ăn không ngon miệng, đầy bụng, quấy khóc sau bú
- Phân có lẫn thức ăn chưa tiêu hóa hết
- Sụt cân, kém hấp thu nếu kéo dài nhiều ngày
Nếu tình trạng bé đi phân sống kéo dài quá 5–7 ngày, kèm mệt mỏi hoặc sốt nhẹ, ba mẹ nên theo dõi kỹ và đưa trẻ đi khám.
Nguyên nhân khiến bé đi phân sống
Rối loạn tiêu hóa nhẹ do loạn khuẩn đường ruột
Khi hệ vi sinh đường ruột của bé mất cân bằng – do dùng kháng sinh, ăn dặm quá sớm hoặc sai cách – bé dễ bị rối loạn tiêu hóa. Vi khuẩn có lợi giảm đi khiến thức ăn tiêu hóa không hoàn toàn, dẫn đến hiện tượng đi phân sống.
Bất dung nạp lactose
Lactose một loại đường (carbohydrate) có trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Để tiêu hóa lactose, cơ thể cần men lactase. Nếu bé bị thiếu hoặc không sản xuất đủ men này, lactose không tiêu hóa được sẽ lên men trong ruột, sinh hơi, gây đầy bụng, sôi bụng, tiêu chảy phân chua – đặc biệt sau khi uống sữa công thức chứa lactose .
Tình trạng này không hiếm, đặc biệt ở trẻ sau nhiễm virus đường ruột hoặc di truyền từ bố mẹ.
Cách phân biệt rối loạn tiêu hóa và bất dung nạp lactose
| Đặc điểm | Rối loạn tiêu hóa | Bất dung nạp lactose |
|---|---|---|
| Thời điểm khởi phát | Sau đợt ốm, dùng kháng sinh, ăn dặm | Sau khi uống sữa hoặc sản phẩm chứa lactose |
| Biểu hiện đi kèm | Phân sống, đầy hơi nhẹ, có thể ói | Phân lỏng chua, sôi bụng, xì hơi nhiều |
| Phản ứng với sữa | Không rõ ràng | Nặng hơn khi dùng sữa có lactose |
| Cải thiện khi ngưng sữa? | Không thay đổi nhiều | Cải thiện rõ sau 48–72h ngưng sữa lactose |
Trong nhiều trường hợp, bé đi phân sống có thể do cả hai nguyên nhân cùng lúc. Do đó, quan sát kỹ phản ứng sau ăn hoặc sau khi đổi sữa sẽ giúp ba mẹ khoanh vùng nguyên nhân dễ hơn.
Mẹ nên làm gì khi bé đi phân sống?
Điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp
- Hạn chế ép trẻ ăn quá nhiều hoặc đổi sữa liên tục
- Với trẻ ăn dặm, ưu tiên thức ăn dễ tiêu, tránh dầu mỡ
- Tạm ngưng các thực phẩm lạ nếu vừa mới thử
Bổ sung lợi khuẩn và dưỡng chất hỗ trợ tiêu hóa
Để phục hồi hệ vi sinh đường ruột và tăng cường khả năng hấp thu, bố mẹ có thể bổ sung một số sản phẩm hỗ trợ tiêu hóa:
- Men vi sinh BioGaia Protectis Drops: Chứa chủng lợi khuẩn L.reuteri – giúp cân bằng hệ vi sinh, giảm rối loạn tiêu hóa và cải thiện tình trạng phân sống.
- Fitobimbi Gastro: Siro hỗ trợ tiêu hóa nguồn gốc thảo dược từ Ý, giúp bé giảm đầy hơi, ăn ngon hơn và cải thiện tiêu hóa.
- Vitamin D3 Ostelin Baby: Không chỉ giúp hấp thu canxi mà còn tăng cường miễn dịch và cải thiện hệ tiêu hóa ở trẻ.
Những sản phẩm này hiện đang có mặt tại hệ thống KidsPlaza, được nhiều phụ huynh tin dùng vì phù hợp với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?
- Bé đi phân sống liên tục hơn 7 ngày
- Kèm theo sốt, bỏ bú, mệt mỏi, sút cân
- Có dấu hiệu mất nước: môi khô, da nhăn, tiểu ít
Tuyệt đối không tự ý dùng men tiêu hóa hoặc thuốc cầm tiêu chảy khi chưa có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt với trẻ dưới 1 tuổi.
Tình trạng bé đi phân sống không hiếm gặp và phần lớn là do rối loạn tiêu hóa nhẹ hoặc bất dung nạp lactose. Điều quan trọng là bố mẹ cần quan sát kỹ biểu hiện đi kèm, theo dõi phản ứng với sữa, và bổ sung các sản phẩm hỗ trợ đường ruột phù hợp.
Nếu tình trạng không cải thiện hoặc có dấu hiệu bất thường, hãy đưa trẻ đến khám để xác định nguyên nhân chính xác. Hành trình chăm con khỏe không chỉ cần yêu thương mà còn cần hiểu đúng.
Bài viết liên quan:
- Trẻ chậm mọc răng: Nguyên nhân và có đáng lo?
- Tay chân miệng ở trẻ em: Cách phát hiện và phòng ngừa
- Thiếu vitamin D ở trẻ nhỏ: Tác hại và hướng bổ sung
